دیزل ژنراتور در طول عمر و در حین عملکرد خود،نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارد. بخشی از این نظارت شامل نحوه ی سرویس نگهداری از موتور و بخش دیگر بررسی دوره ای و روتین توسط مالک، یا توسط افراد متخصص در زمینه ی موتورهای دیزل ژنراتور باید انجام شود.بخش های اصلی که باید مورد بررسی قرار بگیرد، شامل: سیستم اگزوز و ورودی هوا،سیستم های الکتریکی DC و سیستم سوخت رسانی برای بررسی هرگونه نشتی که ممکن است باعث اتفاقات خطرناک شود.همچنین سیستم فیلتر و روغن و تمام حسگرها و سیستم های AVR و درآخر برای حفظ یکپارچگی و عملکرد صحیح نیاز به بررسی منظم سیستم سیم کشی میباشد.حفظ سلامت و آماده سرویس نگاه داشتن دیزل ژنراتور منوط به دو مرحله میباشد.اولی نظافت و سرویس اولیه که 9 مرحله دارد و دیگری چکاپ بخش ها ی حیاتی و مهم دیزل ژنراتور میباشد.

نظافت و بازدید اولیه ی دیزل ژنراتور

1. چک کردن روغن پس از 20 ساعت استُفاده از موتور کاملا نو،پس از آن تعویض روغن هم معمولا باید هر 100 ساعت انجام شود.مگر آنکه روغن زودتر کثیف شود.

2. عموما بهترین ظروف و مخازن برای نگهداری طولانی مدت سوخت،ظروف مورد تایید OSHA میباشد.محیط نگهداری سوخت هم باید خشک و تمیز باشد.آلودگی سوخت با ذرات گرد و غبار باعث آسیب های جدی به موتور میشود و توان آن را کاهش میدهد.سوخت نیز مانند اکثر مواد سنتتیک دارای تاریخ انقضا میباشد.بنابراین شما میتوانید با نوشتن یا چسباندن برچسب هایی برروی مخازن سوخت خود،تاریخ خرید آن ها را مشخص کنید.سوخن یک ساله ای که خراب شده است ممکن است،باعث کاهش توان یا خاموش شدن دیزل ژنراتور شما در مواقع اضطراری شود.

3. فیلتر هوا نیز باید بعد ازهربار استفاده بررسی شود.بخصوص در مناطقی که تراکم ریزگردها در هوا زیاد است، فیلتر هوا ترجیحا روزانه بعد از استفاده از موتور باید با پمپ باد تمیز گردد و در زمان مورد نیاز تعویض شود.

4. وجود هرگونه نشتی احتمالی را بررسی کنید و درصورت وجود آن را برطرف نمایید.سپس محل نشتی روغن با سوخت را تمیز کنید.

5. پیچ های شل را حتما سفت کنید،زیرا ارتعاش قطعات و یا اجزای اصلی موتور بشدت به دیزل ژنراتور شما آسیب میرساند.

6. تمیز بودن شمع ها در عملکرد موتور تاثیر بسزایی دارد.این قطعات به مرور زمان با خاک، روغن و ذرات کربنی آلوده میشوند.این کار جرقه زدن شمع ها را مختل میکند.دوشاخه های این قطعه هنگام تعویض روغن باید تمیز شوند.بهترین روش برای نظافت شمع استفاده از برس سیمی میباشد.توجه کنید در صورت مشاهده ی ترک در بخش چینی شمع بلافاصله آن را تعویض کنید.

7. یک صافی معمولا در ورودی باک سوخت وجود دارد که مانع از ورود آلودگی ها وذرات درشت به داخل باک میشود.درصورت مشاهده ی رسوبات در آن،کاملا این صافی را تمیز کرده و باک را با سوخت تازه و تمیز مجددا پرکنید.

8. به طور کلی بهترین ایده برای استفاده ی کامل و چندین ساله از ژنراتور،چکاپ ماهانه وسالانه ی آن به منظور یافتن عیب های احتمالی یا قطعات شکسته و ترک خورده در ژنراتور میباشد.

9. در نهایت پس از استفاده ی فصلی از دیزل ژنراتور آن را بخوبی تمیز کرده،باک سوخت را تخلیه کنید و تا استفاده ی مجدد در انباری خشک و تمیز و مناسب بدور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری کنید.در اینجا که نیاز است در رابطه با انبار کردن موتور دیزل به نکات مهم زیر هم دقت کنید.زیرا در صورت نگهداری غلط موتور حتی به صورت خاموش،خسارات هنگفتی به شما وارد میشود.

• برداشتن بست های باتری و تمیز کردن پایه ها از اکسیداسیون و زباله ها با یک برس سیمی
• درپوش شمع ها را بردارید و با ریختن چند قطره روغن درون محفظه ی شمع ها از خوردگی آن ها جلوگیری کنید.
• قبل از تعویض شمع ها یک الی دو مرتبه دستگیره ی recoil  را بکشید و آن را تاجایی که احساس مقاومت کنید بکشید و سپس رها کنید.
• در نهایت اگر ژنراتور خود را درون انبار نگه نمیدارید،ماهی 1 الی 2 بار آن را روشن و روغن کاری کنید.

نحوه ی سرویس و نگهداری از سیستم روغن دیزل ژنراتور:

روغن موتور را در فواصل زمانی معین،هنگام خاموش و سرد بودن موتور بررسی کنید.این عمل با استفاده از میله ی اندازه گیری سطح روغن بررسی میشود.برای موتور خود حتما از روغنی با ویسکوزیته و کیفیت و برند همیشگی و توصیه شده استفاده کنید.همچنین یکسان بودن API روغن جدید و قدیمی بسیار مهم است.اگر روغن اصلی توصیه شده موجود نبود، از برندهایی تحت استاندارد OEM استفاده کنید.

برای بررسی گران روی روغن میتوانید از ویسکوتر استفاده کنید و یا بین دو انگشت خود میزان غلظت روغن را بررسی کنید.بهترین زمان برای سنجش غلظت روغن با ویسکومتر هنگام کارکرد موتور میباشد.بررسی فشار روغن و متناسب نگه داشتن آن هم از اهمیت بسیاری برخوردار است.البته فشار مناسب برای هرموتور متفاوت است.المنت ها و صفحه ی فیلتر نیز باید بصورت منظم(بسته به نوع موتور و مدل آن) تعویض گردند.اما روش و زمان تعویض روغن موتور نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.بهتر است روغن را درهنگام داغ بودن موتور تعویض کنید تا تمام ناخالصی های موجود در آن و همچنین مسیر عبور روغن و فیلتر روغن خارج شود.این کار را همچنین میتوانید 5 تا 8 دقیقه بعد از روشن ماندن موتور با فشار بالای 0.5 (کیلو بر سانتی متر مربع) انجام دهید. البته در هنگام تعویض روغن در این روش حتما نکات ایمنی را رعایت کنید تا از بروز سوختگی جلوگیری کنید.درنهایت هم به تمیز کردن فیلتر،صفحه ی آن،رادیاتور و میل لنگ بپردازید و سپس روغن جدید بیافزایید.

نکته:اولین نوبت تعویض روغن موتور دیزل ژنراتور تازه راه اندازی شده، 50 ساعت بعد از اولین استارت میباشد.اما دفعات بعدی حدودا هر 300 ساعت میباشد.

نحوه ی سرویس نگهداری از سیستم خنک کننده :

سطح مایع خنک کننده را عموما باید در هنگام خاموشی موتور بررسی کرد.پس از خنک شدن کامل موتور درپوش رادیاتور را برداشته و در صورت لزوم مایع خنک کننده را تا زمانی که سطح آن 3.4 اینچ شود اضافه کنید.فیلترهای مایع خنک کننده نیز باید به دقت بررسی شود و درصورت لزوم تعویض گردد.موتورهای دیزلی سنگین به مخلوط مناسبی از آب،ضد یخ و مواد افزودنی خنک کننده نیاز دارند.سطح رادیاتور هم باید از نظر وجود منافذ بدقت بررسی شود.سپس به دقت تمامی کثیفی ها را بایک پارچه و یا برس نرم تمیز کنید تا به باله های رادیاتور آسیبی نرسد.حتی میتوانید از هوای پرفشار در جهت عکس هوای ورودی به رادیاتور برای تمیز کردن آن استفاده کنید.

نحوه ی سرویس و نگهداری سیستم سوخت:

گازوئیل به نوعی است که با یک سال ماندن در باک یا محیط در معرض خوردگی و آلودگی قرار میگیرد.بنابراین راه اندازی روتین ومداوم دیزل ژنراتور،برای مصرف باقی مانده ی سوخت درون باک، قبل از ایجاد آلودگی و رسوب درون باک ضروری است.تعویض به موقع فیلترهای سوخت نیز بسیار در فرآیند نگهداری و سلامت موتور اهمیت دارد.همچنین بخارات جمع شده و متراکم شده، در مخزن سوخت هم باید به موقع تخلیه گردد.

در هر دوره ی سرویس سیستم سوخت رسانی،لوله ها و شلنگ های سوخت رسان نیز باید از نظر وجود گرفتگی یا منافذ کاملا بررسی شوند.پمپ سوخت هم اگر دارای المنت معیوبی بود، باید اقدام به تعویض آن نمود.نکته ی بعدی هواگیری لوله های فشار ضعیف و مدارها در صورت نیاز میباشد.

در صورت نگهداری طولاتی مدت سوخت درون باک شما، احتیاج به افزودن تثبیت کننده ها یا بیوسیدها به داخل باک خود دارید.اما با این وجود نیز باید شما تست های مکرر و روتین سلامت سوخت را انجام دهید.همچنین موتورهای دیزلی که دارای کاتالیزور هستند،یا بعد از سال 2007 تولید شده اند.نیاز به استفاده از سوخت های ULSD (سوختی با سولفور کم) دارند.تا از آلودگی گوگردی تجهیزات خود کم کنند.در اکثر کشورهای جهان این سوخت های با کیفیت در دسترس نیست.در این صورت نیاز به بررسی و پایش مداوم فیلترها ی سوخت و جدا کننده ی آب و سوخت میباشد.تا از آسیب جدی به موتور،مخصوصا انژکتورها جلوگیری شود.

نحوه ی سرویس و نگهداری باتری دیزل ژنراتور :

باتری های ضعیف یا کم شارژ شده از دلالیل اصلی خرابی های سیستم های برق آماده به کار هستند.باتری های موتور دیزل باید بخوبی نظافت و نگهداری شوند و کاملا شارژ باشند.از طرف دیگر،وزن مخصوص و سطح الکترولیت باتری ها باید بخوبی سنجیده شود و تحت نظارت کامل باشد.

مرحله ی اول آزمایش باطری ها از نظر نظافت میباشد.هرموقع که کثیفی ظاهر شد،باطری ها را با پارچه ای مرطوب تمیز کنید.اگر در اطراف سرباتری ها هم خوردگی وجود دارد،کابل های متصل را جدا کنید و سر باتری ها را با محلول ترکیبی 150 گرم جوش شیرین و 1 لیتر آب بشویید.مواظب باشید از ورود محلول به سلول های باتری جلوگیری کنید.پس از اتمام کار نیز باتری ها را با آب تمیز بشویید.پس از تعویض اتصالات کهنه،سرباتری ها را با ژل نفتی سبک بپوشانید.

مرحله دوم آزمایش سلامت ولتاژ خروجی باتری ها میباشد.اما این مقوله نمیتواند به تنهایی نشان دهنده ی توان ارائه شده در راه اندازی موتور باشد.با افزایش سن باتری ها مقاومت (R) آن ها بالا میرود و تنها اندازه گیری ولتاژ دقیق ترمینال در حالت تحت بار میتواند،میزان توان حقیقی باتری ها را نشان دهد.در بعضی از ژنراتورها این آزمایش به صورت خودکار انجام میشود.اما در برخی دیگر باید از یک آزمایش کننده ی بار دستی استفاده شود.

مرحله ی سوم بررسی وزن مخصوص در باتری های سرب-اسیدی سلول باز میباشد.برای اینکار از دستگاهی به نام هیدرومتر استفاده میکنند.یک باتری با شارژ کامل دارای وزن مخصوص 1.26 میباشد و اگر وزن آن زیر 1.215 باشد،باید باتری را شارژ کنید.

مرحله ی چهارم و آخر بررسی سطح الکترولیت باتری میباشد.این آزمایش را حداقل هر 200 ساعت کارکرد یک بار انجام دهید.اگر کم بود سلول های باتری را تا انتهای دهانه با آب مقطر پرکنید.همیشه باتری ژنراتور را زمانی که استفاده نمیکنید جدا کنید.

نحوه ی سرویس و نگهداری سیستم اگزوز دیزل ژنراتور:

نقش لوله های ورودی هوا در یک موتور دیزل ژنراتور،تامین هوای کافی برای سیلندرها باتوجه به روند کار موتور دیزل است.لوله های ورودی به طور کلی با چدن یا آلیاژ آلمینیوم ریخته گری میشوند.لوله ی ورودی و اگزوز به ترتیب، در دو طرف سر سیلندر نصب میشوند.اگر این دولوله در یک طرف مونتاژ شوند، دمای بالای لوله ی خروجی یا اگزوز به لوله ی ورودی منتقل میشود. در نتیجه چگالی هوای ورودی به سیلندرها کاهش می یابد و بر حجم هوای ورودی تاثیر میگذارد.دیواره ی داخلی لوله های ورودی هوا را نیز تا حد امکان صاف میسازند، تا مقاومت ورود هوا کاهش یابد.

هنگام نگهداری از مجموعهی لوله ها ورودی و خروجی دیزل ژنراتور، ابتدا باید رسوبات کربن و ذرات کلوئیدی داخل را، با خراش دادن به وسیله ی یک برس سیمی جدا کرد و یا میتوان این لوله ها را به مدت 2 ساعت، در محلول شیمیایی خیس کرد.رسوبات کربن اینگونه نرم شده و به راحتی قابل برداشت هستند.فرمول این محلول شیمیایی شامل 2.5 گرم هیدروکسید سدیم به ازای هرلیتر آب،که ما آن را به عنوان سود سوزآور میشناسیم.35 گرم سدیم کربنات یا همان خاکستر سودا،پس از پاک شدن رسوبات، لوله ها را با آب بشویید و در صورت امکان با هوای فشرده خشک کنید.

هنگام تمیز کردن رسوبات داخل سایلنسر دیزل ژنراتور،میتوانید با یک چکش به پوسته ی این قطعه ضربه بزنید، تا رسوبات کربن بر اثر ضربه ریخته شود و شما آن را جمع آوری کنید.اما اگر رسوب کربن بیش از حدی وجود داشت.میتوانید یک انتهای سایلنسر را جدا کرده، داخل آن را با یک برس سیمی دسته بلند تمیز کرده و سپس آن را جوش دهید.

در صورت وجود ترک در لوله های ورودی و خروجی باید این درز و شکاف ها با جوشکاری تعمیر شوند.داخل لوله ها هم باید صاف و صیقلی باشد.اگر دریچه ی تهویه ای برای میل لنگ ها وجود دارد باید تمیز شود.از جمله نکات مهم دیگر در نگهداری از دیزل ژنراتور،بازرسی کامل سیستم اگزوز حداقل 24 ساعت قبل از راه اندازی آن می باشد.

سرویس و نگهداری فیلتر هوا و هواکش دیزل ژنراتور :

فیلترهوا با جلوگیری از ورود ذرات و آلودگی های ریز به داخل دیزل ژنراتور،نه تنهااز ایجاد خراش و خوردگی بر روی سیلندر ها جلوگیری میکند، بلکه به ورود هوای خالص داخل سیلندرها کمک میکند.تا عمل احتراق بهتر انجام شود و انرژی شیمیایی گازوئیل به طور کامل آزاد گردد.در نتیجه راندمان کاری موتور افزایش می یابد.

در مرحله ی اول از سرویس و نگهداری فیلترها،ذرات درشت را با جارو برقی از روی فیلتر تمیز کرده و پس از آن با هوای فشرده به نظافت فیلتر می پردازیم.در مرحله ی بعد با وارد کردن یک منبع نور به درون فیلتر آن را از لحاظ وجود پارگی یا سوراخ بررسی میکنیم.اما توجه داشته باشید که فیلتر دوم یا ایمنی در صورت کثیفی حتی اگر سالم باشد باید تعویض گردد.قبل از تعویض و قرار دادن فیلترها در جای خود محفظه ی فیلترها هم بخوبی تمیز شود و پس از بستن درب محفظه، دقت داشته باشید که محل خروج گرد و غبار به سمت پایین باشد.در نهایت تمامی اتصالات را به منظور قرارگیری در جای خود و اصطلاحا هوابندی شدن بررسی کنید.در بعضی از موتورها هواکش ها دارای نشانگر مخصوص تعویض فیلتر هوا میباشند.به محض قرمز شدن این نشانگر اقدام به تعویض فیلتر نمایید و سپس آن را ریست کنید.زمان تعویض فیلترهای هوا کاملا به محل کار موتور دیزل بستگی دارد،اما متوسط زمان برای تعویض این قطعه هر 400 الی 500 ساعت میباشد.اما نظافت فیلترها میتواند هر 100 الی 150 ساعت انجام شود.

این ها تنها نکاتی از مجموعه ی بزرگ سرویس و نگهداری دیزل ژنراتور بود.قطعا برای اطمینان بیشتر از سلامت موتور خود شما باید سرویس های دوره ای دیزل ژنراتور خود را،به مهندسان و کارشناسان زبده ی این حوزه بسپارید.